Son kullanıcı olan bina sakinleri için çatının rolü tam anlaşılmıyor. Bir binanın çatısının binanın diğer cephelerine göre biraz daha gözlerden uzak olması, o bina yapanlar gibi anlamak, bina içinde yaşayanlar için hala zor. Ancak çatılar hayati öneme sahiptir. Bir binanın tüm iç kısımlarını ve binanın barındırdığı misafirleri doğanın güçlerinden korur. Her daim binanın hayati altyapı sistemlerini korur. Dış cephenin estetiğini tanımlamaya yardımcı olur.
Tarihin her döneminde, çatının bu gerekliliği, her binada olma zorunluluğu, sürekli genişleyen, performans ve fiziksel özellikleri değişkenlik gösteren çatı malzemeleri için de her yüzyılda güçlü bir pazar oluşmasına neden olmuştur.
Ancak çatı malzemelerinin büyük değişimi 19. İla 21. Yüzyıllar arasında oldu. Halen de bir çok farklı istek için sonsuz olasılıkta çatı malzeme çözümü üretilmektedir.
Çatı kaplama materyallerin uzun bir geçmişi vardır. Kaplama malzemesinin evrimi de büyük ölçüde performansa dayalıdır.
Ahşap çatı malzemeleri ve arduvaz, kil kiremitler, 19. yüzyılın ortalarına kadar, çatılarda düşük eğim açılarına imkan verdikleri için metal ve bitümlü ( zift benzeri petrol esaslı ürün) çatı kaplama sistemlerine göre baskın seçimlerdi.
Çatıların kar, dolu gibi büyük iklim olayları dışına yağmur gibi daha düşük etkili iklim olaylarından da etkilenmemesi adına çatılar eğimli yapılıyordu. Düz çatılar için sağlamlığı ve yalıtımı sağlamak 19. yüzyıl sonlarına kadar hala zordu.
20. yüzyılda, alçak, dik eğimli çatılar için olduğu kadar düz çatılar içinde birçok yeni malzeme geliştirilmiştir. 20. yüzyıla gelindiğinde ortaya çıkan ve halen evler için çatı malzemelerinden biri olmaya devam eden asfalt kiremit (shingle) vardır. Petrolün işlenmeye başlaması bu yeni ürünü çatılara kazandırmıştı. Çeşitli şekiller, desenler ve dokularla ile yapılan piyasa deneyimi döneminden sonra, asfalt shingle, bugün için popüler olan üç geçişli versiyona dönüştü. Ardından gelen Asbest ve elyaf-çimento gibi kompozit malzemeler, kayrak (Arduvaz, damtaşı, kayağantaşı isimleri ile bilenen malzeme) veya kil kiremit gibi geleneksel malzemeleri güçlendirmeye çalışırken daha iyi performans göstererek bir süreliğine asfalta rakip oldular.
20. yüzyılın başında imitasyon yani doğal olanı taklit etme teknikleri de yavaş yavaş çatı kaplama işinde bir tema haline geldi. Bu esnada, kil kiremitleri taklit eden asfalt ve metal malzemeler ilk örnekler oldular.
20. yüzyılda çeşitli seviyelerde dayanıklılığa ve yangın direncine sahip çatı kaplama malzemelerinin geliştirilmesi ile beraber çatı yan bileşenlerinin geliştirmesine yönelik gelişmelerde ortaya çıktı. Çatı olukları, yağmur kanalları, sundurmalar gibi bileşenlerde piyasaya tanıtıldı.
Kil Kiremitler
Kil kiremitler günümüzde halen doğal form ve sentetik taklitleri bulunan en eski çatı kaplamalarından biridir. Tarihte icat edilmiş en eski çatı kaplama malzemesidir. Kökeni Akdeniz’e uzanır. Konut mimarisinde halen tercih edilmektedir.
Asfalt Shingle Zona (Asfalt Kiremitler)
20. yüzyılın başlarında bir çok mucit asfalt çatı kiremitinin icadını sahiplendi. Mevcut olarak kesin kim bu buluşa imza atmıştır söylemek zordur. Ancak, kayrak granüllerle kaplanmış haddelenmiş asfalt çatı kaplamaları, 19. yüzyılın sonlarına kadar zaten mevcuttu.
Bu nedenle asfalt kiremitlerin mucidinin kim olduğu konusunda belirsizlik yaratmaktadır. Asfalt zona 1910'da yaygın olarak kullanıldı. Ekonomik oluşları ve yangın dirençleri çatılarda o zamanlarda kullanılan ahşap zonalar ile hızla yer değiştirmesini sağladı.
20. yüzyıl boyunca, asfalt shingle, seramik granüller, ezilmiş arduvaz kaplama ile çeşitli şekiller ve dokular içerecek şekilde gelişti.
Arduvaz Çatı Kaplaması
Doğal bir taş olan arduvaz, hem Avrupa da hem Amerika’da oldukça yaygın bir çatı kaplama malzemesi olarak kullanıldı Halende kullanılmaktadır. Özellikle 20. yüzyılda Arduvaz çatı kaplama malzemesi dayanıklılığı ile bina sahipleri arasında popüler hale geldi. Ancak renklerinin sınırlı oluşu bir dezavantajdır. Nadir olan kırmızı renk arduvaz genellikle süsleme için kullanılmaktadır.
Asfalt Emdirilmiş Kumaş ve Bitümlü Çatı Kaplamaları
Birbirini izleyen katmanları içeren inşa çatılarının gelişimi, ılıman bölgedeki binaların şeklini değiştirmiştir. Yağmur koruması için tercih edilen dik yamaç çatılar artık zorunlu değildi. Ortaya çıkan düz çatılar inşa edilen çatıların ölçeğini ve görünümünü sonsuza kadar değiştirdi.
Çelik Çatı Panelleri
1900’lü yılların ortalarına doğru büyük çelik çatı paneller, özellikle tarım ve sanayi binaları için popülerdi. Ondülasyon yöntemleri panellerin daha uzun mesafelerde kurulmasına ve kullanılmasına imkan verdi. Bu da malzeme hacmini ve çerçeve ağırlığını azalttı. Galvanize kaplamalar ise panellere daha uzun bir servis ömrü verdi. 19. yüzyılda ortaya çıkan çelik çatı kaplama malzemesi, bugünde kullanılmaktadır.
Sedir Zona Çatı Kaplamaları
19. yüzyıldan kalma konut yapılarında çok sık kullanılırdı. Ancak 20. yüzyılda asfaltla popülerlik kazanmıştır. Sedir zona çatı kaplama, aradan geçen zaman ile çatı ve cephe kaplama uygulamalarında farklılık yaratmak adına 21. yüzyılda yeniden canlandırıldı.
Asbest ve Çimento Fiber Kiremitler
20. yüzyılda asbest ve çimentonun bir araya gelmesiyle yapılan fiberlerden üretilmiş çatı kiremitleri, çatı uygulamalarında, kil ve kayrak karolara göre önemli ölçüde daha az ağırlığa sahip son derece dayanıklı bir ürün olarak piyasaya sunulmuştu. Kayrak ve kil görüntüsünü simüle eden lif-çimento zona, Avrupa ve Amerika da çok yaygın kullanıldı. En popüler ve ayırt edici deseni büyük ölçekli altıgen formuydu. Asbestin zararları ortaya kondukça kademeli bir şekilde kullanımı da azaldı.
Damgalı Sac Metal Çatı Kiremitleri
Kiremit simüle etmek için yapılmış damgalı sac çatı kiremitleri 20. yüzyılın başlarında popülerdi. Bu metal kiremitler halen üretilmek ile beraber kullanım alanları çok sınırlıdır.
Alüminyum Çatı Kaplama Malzemesi
Alüminyumun korozyon dayanımı ve hafifliği çatı malzemesi olarak kullanılmasına neden olmuştur. Ancak metal oluşu, eğilip bükülmelerde eski şeklini alma zorluğu dezavantaj olarak ortaya çıkar. Daha sonrasına icat edilen CTP paneller ile beraber kullanımı ile daha performanslı uygulamalar elde etmek mümkün olmuştur.
CTP Çatı Kaplama Panelleri
1950’li yıllarda CTP panellerin (cam takviyeli plastik paneller) veya diğer adı ile FTP panellerin ( fiber takviyeli plastik paneller) ortaya çıkması çatı kaplama mühendisliği temelden değişti. CTP çatı kaplama malzemesinin mekanik, kırılma, eğilme, paslanma, korozyon dayanımı, estetik formları, fabrikalarda istenilen tam ölçülerde üretimi, kolay montajı ve bakımı, çatı ve cephe kaplama malzemesi olarak ilk tercih edilen malzemelerden biri olmasını sağladı. Sürekli olarak geliştirilen formülleri ile de CTP malzemeye, yangın dayanımı, sandviç panel dışında kullanım, çevreci özellikler gibi özelliklerde kattı.
İstenilen her renkte üretilen, Oluklu CTP, Trapez CTP, Gofrajlı CTP gibi çatı kaplama malzemeleri de renk ve şekil olarak ta çatıların estetik ve görünüm farklılıkları kazanmasını sağlamıştır.