Çinin Wuhan eyaletinde deniz ürünleri pazarında ortaya çıktığı varsayılan korona virüs ailesine ait yeni bir tür virüs kısa zamanda tüm dünya ya yayıldı. Alınan önlemlere rağmen virüsün solunum yoluyla yayılması, kuluçka döneminde taşıyıcıların virüsü bir başkasına bulaştırabiliyor olması bu yayılmanın başlıca nedeni oldu. Bu makale şüpheli ve gözlem altındaki kişilerin veya COVID-19 virüsü taşıdığı onaylı kişilerin bulunduğu kendi kendine tecrit edilebildiği yaşam alanlarının temizlenmesi ve dezenfeksiyonu hakkında öneriler sunar. Açıklamalar ve bilgilendirmeler virüsün ortamda hayatta kalmasını sınırlamayı amaçlamaktadır. Bilgiler şu an bilinen virüs önlemlerine dayanmaktadır. Ek bilgilere ulaşıldığı takdirde mevcutsa bu öneriler güncellenecektir.
Hasta Bir Kişi ile Aynı Hanede Yaşamak Durumunda Olanlar için Virüsten Kaçınma, Temizlik ve Dezenfeksiyon Önerileri
Şüpheli / Onaylanmış Coronavirus Hastalığı Olan Kişi ve Yakınlarının Yaşam Alanları için Öneriler
2019 aralık ayı sonu itibari ile insanlarda koronavirüs hastalığına neden olan yeni koronavirüs hakkında öğrenilecek çok şey var (COVID-19). Yeni koronavirüs hakkındaki bu bilgileri aynı virüs ailesinden olan SARS ve MERS'a neden olan benzer koronavirüsler hakkında şu ana kadar öğrenilen ve bilinenlere dayanarak, bu virüslerle kişiden kişiye yayılması en sık yakın temas ile (yaklaşık 1 metre içinde) gerçekleşir. Bu tip bulaşma solunum damlacıkları ile olmaktadır. Öte yandan, insanlara bulaşmanın yeni koronavirüsün virüsle kontamine olmuş yüzeylerden kişilere geçtiği belgelenmemiştir. Koronavirüsün geçişi, fomitlerden ziyade solunum damlacıkları yoluyla çok daha sık görülür. Mevcut kanıtlar, yeni koronavirüsün çeşitli malzemelerden yapılmış yüzeylerde saatlerce ve günlerce yaşayabileceğini göstermektedir. Yüzeylerin içeriğinden kaynaklanan bir antimikrobiyal virüs kooruyuculuğu yoksa, görünür şekilde kirli yüzeylerin temizlenmesi ve ardından dezenfeksiyon, ev, işyeri ve tüm yaşam alanlarında COVID-19 ve diğer viral solunum yolu hastalıklarının önlenmesi için en iyi uygulama önlemidir.
Bu yönergeler yaşam alanında bulunan herkes içindir. Sağlık ve araştırma personelinden önce genel halk içindir.
- Temizlik, mikropların, kirin ve yabancı maddelerin yüzeylerden uzaklaştırılması anlamına gelir. Temizlik mikropları tamamen öldürmez. Ancak sayılarını azaltarak enfeksiyon yayma riskini azaltır.
- Dezenfekte etme, yüzeylerdeki virüs, bakteri benzeri mikropları öldürmek için kimyasalların kullanılması anlamına gelir. Bu işlem kirli yüzeyleri mutlaka temizlemez veya mikropları kesin öldürmez. Ancak temizlendikten sonra bir yüzeydeki mikropların büyük bir kısmını öldürerek, enfeksiyon yayılma riskini daha da azaltabilir.
Koronavirüs (Covid-19) Şüpheli Ev, İşyeri ve İnsan Yaşam Alanlarında Rutin Temizlik ve Dezenfeksiyon için Genel Öneriler
Yaşam alanı topluluk üyeleri, virüsten kaçınmak ve enfeksiyon riskini azaltmak için kılavuz ve etiket talimatlarını izleyerek, sıkça temas edilen yüzeylerin (örneğin: masalar, kapı kolları, ışık anahtarları, kulplar, masalar, tuvaletler, musluklar, lavabolar) ev temizleyicileri ve yüzey için uygun EPA veya EEA’ya kayıtlı dezenfektanlarla rutin temizlik uygulayabilir. Bu dezenfektanlar üzerinde yazan etiketler, eldiven giymek ve ürünün kullanımı sırasında iyi bir havalandırma olduğundan emin olmak gibi ürünü uygularken almanız gereken önlemler de dahil olmak üzere temizlik ürününün güvenli ve etkili kullanımı için talimatlar içerir.
Hane içinde yaşayanlar COVID-19 semptomları hakkında kendilerini eğitmeli ve COVID-19'un evlere yayılmasını önlemelidir.
Yaşam alanının ortak kullanım alanlarında (örneğin masalar, arkalıklı sandalyeler, kapı kolları, ışık anahtarları, uzaktan kumandalar, tutamaklar, masalar, tuvaletler, lavabolar) yüksek temas yüzeylerini günlük olarak temizleyin ve dezenfekte edin.
Koronavirüs (Covid-19) Hastası ile Siz İlgilenmek Durumunda İseniz
Ev içinde iseniz ve evinizde koronavirüs hastası bakımı ile ilgileniyorsanız, hasta bir kişiye ayrılmış yatak odasında / banyoda: hasta ile gereksiz teması önlemek için temizleme sıklığını ise gerektiği gibi azaltın (örn. Kirli çamaşırlar ve ve yüzeyler).
Hasta bakımı için mümkün olduğunca, evde hasta bakımı rehberliği takip edilmelidir. Hasta kesinlikle belirli bir odada bulunmalı ve alandaki diğer insanlardan uzak durmalıdır.
Hasta odasının temizlik malzemesi tedariği hasta bakıcı tarafından sağlanmalıdır. Bakıcı hasta odası ve banyosu için kişisel temizlik malzemelerini sağlayabilir. Bu malzemeler tek kullanımlık olan, mendil, kağıt havluları içermelidir. Temizleyiciler ve EPA, EEA kayıtlı dezenfektanlar bu odada bulundurulmalıdır. Tüm malzemeler oda içinde kalmalı, evin ve yaşam alanının diğer bölümlerinde ortak kesinlikle kullanılmamalıdır.
Hasta için ayrı bir banyo yoksa, banyo her kullanımdan sonra mümkünse hasta olan kişi tarafından temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir. Bu mümkün değilse, bakıcı, hasta tarafından yüksek sık dokunulan yüzeyleri temizlemek ve dezenfekte etmek için hastanın kullanımından sonra mümkün olduğu kadar beklemelidir.
Hane halkı üyeleri, COVID-19 şüphesi olan, teyit edilmiş kişiler ve izolasyon odalarını ve banyoları ile etkileşim kurarken evde hasta bakım kurallarına ve kılavuzuna uymalıdır.
Nasıl temizlenir ve dezenfekte edilir:
Virüs için Yüzeylerin Temizlik ve Dezenfeksiyonu
Virüs gibi antimikrobiyaller için yüzeyleri temizlik ve dezenfekte ederken tek kullanımlık eldiven giyin. Her temizlikten sonra eldivenler atılmalıdır. Çok kullanımlık eldivenler kullanılıyorsa, bu eldivenler COVID-19 yüzeylerinin temizlenmesi ve dezenfeksiyonu için tahsis edilmeli ve başka amaçlarla kullanılmamalıdır. Kullanılan temizlik ve dezenfeksiyon ürünleri için üreticinin talimatlarına uyulması şarttır. Eldivenler çıkarıldıktan hemen sonra elleri temizleyin.
Yüzeyler kirliyse, dezenfeksiyondan önce deterjan veya sabun ve su ile temizlenmelidir. Dezenfeksiyon için, seyreltilmiş ev tipi ağartıcı çözeltileri, en az %70 alkollü çözeltiler ve en virüs öldürme etkili yaygın kullanılan EPA, EAA onaylı ev tipi dezenfektanlar etkili olmaktadır.
Virüs temizliği için yüzeyler için uygunsa seyreltilmiş ev tipi çamaşır suyu çözeltileri kullanılabilir. Üreticinin uygulama ve uygun havalandırma talimatlarını izleyin. Ürünün son kullanma tarihinin geçmediğinden emin olun. Evdeki çamaşır suyu asla amonyak veya başka bir temizleyici ile karıştırılmamalıdır. Güçlü ev tipi ağartıcılar, uygun şekilde seyreltildiğinde koronavirüslere karşı etkili olacaktır.
Karıştırarak virüs temizliği için bir ağartıcı çözeltisi hazırlayabilirsiniz:
4 litre Su başına 5 yemek kaşığı (1/3 bardak) çamaşır suyu veya dört birim su için 4 çay kaşığı çamaşır suyu olarak hazırlayabilirsiniz.
EPA ve EEA onaylı yeni ortaya çıkan viral patojenlere karşı simgesine sahip ürünlerin virüsleri öldürmek için etkili olduğu varsayılarak koronavirüs COVID-19'a karşı da etkili olması beklenir. Tüm temizlik ve dezenfeksiyon ürünleri için üreticinin konsatrasyon, uygulama ve temas yöntemi gibi talimatlarını izleyin.
Halı kaplı zeminler, halılar ve perdeler gibi yumuşak ve gözenekli yüzeyler için, varsa görünür kirliliği giderin. Sonra bu yüzeylerde kullanım için belirtilen uygun temizleyicilerle temizleyin. Temizlikten sonra:
Temizlenen öğeleri üreticinin talimatlarına uygun şekilde yıkayın. Mümkünse, öğeler için en sıcak uygun su ayarını kullanarak öğeleri yıkayın ve öğeleri tamamen kurulayın veya gözenekli yüzeyler için uygun olduğu talimatlarda belirtilen EPA ve EAA onaylı virüse etkili olduğu belirtilen temizleyicileri kullanın.
Virüsten Arındırmak için Giysi, Havlu, Çarşaf ve Diğer Eşyaların Temizlenmesi
Kirli çamaşırları hasta bir kişiden tutarken tek kullanımlık eldivenler giyin. Ve her kullanımdan sonra atın. Yeniden kullanılabilir eldivenler kullanılıyorsa, bu eldivenler COVID-19 için yüzeylerin temizlenmesi ve dezenfeksiyonu için tahsis edilmelidir. Ve diğer amaçlar için kullanılmamalıdır. Eldivenler çıkarıldıktan hemen sonra ellerinizi mutlaka temizleyin.
Kirli çamaşırları tutarken eldiven kullanılmazsa, daha sonra ellerinizi yıkadığınızdan emin olun. Mümkünse kirli çamaşırları sallamayın. Sallama ve silkeleme virüsün havada dağılmasına neden olacaktır.
Öğeleri üreticinin talimatlarına uygun şekilde yıkayın. Mümkünse, çamaşırlar için en sıcak su ayarını kullanarak çamaşırları yıkayın ve çamaşırları tamamen kurulayın. Hasta bir insanın kirli çamaşırları başkalarının çamaşırlarıyla yıkanabilir.
Çamaşırlar için yukarıdaki talimatlara göre çamaşırları temizleyin ve dezenfekte edin. Çamaşırları makineden alırken ve toplarken mümkünse, tek kullanımlık (atılabilen) veya yıkanabilen bir torbaya yerleştirmeyi düşünün.
Virüsten Korunmak için El Hijyeni ve Önleyici Tedbirler
Ev halkı, eldivenleri çıkardıktan hemen sonra ve hasta biriyle temas ettikten sonra, eller 20 saniye boyunca sabun ve su ile yıkayarak da dahil olmak üzere elleri sık sık temizlemelidir. Sabun ve su bulunmuyorsa ve eller görünür şekilde kirli değilse, en az % 60 alkol içeren alkol bazlı bir el dezenfektanı kullanılabilir. Bununla birlikte, eller görünür şekilde kirliyse, her zaman elleri sabun ve suyla yıkayın.
Hane halkı üyeleri, işyerinde ve evdeyken önerilen el hijyeni dahil olmak üzere normal önleyici eylemleri izlemeli ve yıkanmamış ellerle gözlere, buruna veya ağza dokunmaktan kaçınmalıdır.
Ellerin temizlenmesi için kesin gereken anahtar noktalar ve davranışlar şunlardır.
Burnu temizledikten, öksürdükten veya hapşırdıktan sonra,
Tuvaleti kullandıktan sonra,
Yemek yemeden veya yemek hazırlamadan önce,
Hayvanlarla veya evcil hayvanlarla temastan sonra,
Yardıma ihtiyacı olan çocuk, yaşlı gibi bir başka bir kişiye yardım ettikten sonra.
Koronovirüsten Korunmak ve Kaçınmak için Dikkat Edilecek Diğer Noktalar
Hasta kişi mümkünse odasında yemek yemelidir. Kullanılan tek kullanımlık olmayan yemek servisi öğeleri eldivenle kullanılmalı ve sıcak su veya bulaşık makinesinde yıkanmalıdır. Kullanılmış yemek servisi maddelerini kullandıktan sonra ellerinizi temizleyin. Hasta için torba astarlı bir çöp tenekesi kullanın. Çöp torbalarını çıkarırken, çöpleri tutarken ve atarken eldiven kullanın. Çöpleri taşıdıktan veya attıktan sonra ellerinizi yıkayın.
Yaşam Alanlarında Yüzeylerin Antimikrobiyal Yüzeyler ile Değiştirilmesi
Ev, işyeri ve yaşam alanlarında antimikrobiyal yüzeylerin oluşturulmasında hijyenik olduğu EPA ve EEA tarafından onaylı levha ve duvar ile değiştirilmesi veya kaplanması da koruma amaçlı bir önlemdir. Bu tip levhalar iki türdür. Kimyasal etki ile yüzeylerinde antimikrobiyalleri öldüren levhalar ve nano yüzeyler ile üzerinde antimikrobiyal oluşumlara izin vermeyen levha ve kaplamalardır. Özellikle toplu bulunulması zorunlu alanlarda AVM, Okul, Sağlık Kurumları gibi alanlar da insan temasının olduğu duvar ve kapı aralığı gibi yüzeyler bu tip levhalar ile kaplanabilir.
Kimyasal kaplamalar ile sağlanan antimikrobiyal özellikler insan sağlığı için başka ciddi endişelere sebep verebilmektedir. Bu sebeple kimyasal etkili antimikrobiyal levhaların içeriğine dikkat edilmelidir. Üreticilerinin hangi alanlarda kullanılabileceğine dair talimatları takip edilmelidir. Bunun dışında nano teknoloji ile üretilen kaplamalar ile kaplı fiberglass (CTP) levhalar ile de iç mekanlarda “temiz oda” yaratılabilmektedir.
Polser tarafından üretilen cam takviyeli levhalar AMB kaplama ile beraber üretildiğinde dünya çapınca patentli nano teknoloji sayesinde yüzeyleri %99,9 oranında antimikrobiyal etki sağlanmaktadır. Yüzeyler virüsler dahil hiçbir canlının tutunamayacağı kılıç benzeri yüzeye sahip olmaktadır. Uzun yıllar aynı etkiyi sürdürebilmektedir. Herhangi bir kimyasal kullanılmadığı için de yüzeyler insan sağlığına başka zarar verecek kanserojen içerikler içermemektedir. Polser AMB hijyenik levha ve panellerin yüzeylerinde % 99,9 oranında viürs ve bakterileri yok ettiği deneyler ile kanıtlanmıştır.
Koronovirüs (Covid-19) tip virüslerden kaçınmak için alınacak önlemler için temizlik, dezenfekte işlemlerini sürekli ve hayatın bir parçası yapmak asıldır. Bunun dışında toplu sağlığı açısından toplu alanlarda koronovirüs salgını atlatılsa dahi bu tip durumların tekrar edebileceği öngörülerek bina, iç mekanlar için kalıcı ve uzun ömürlü yapısal değişikliklerin de yapılması gerekmektedir. Bu amaçla yüzeyleri Polser AMB ile kaplı cam takviyeli plastik (CTP) hijyenik levha ve paneller ile iç mekan yüzeylerinin değiştirilmesini önermekteyiz.
